Όταν τα παιδιά φτάσουν στην ηλικία των 3-4 χρόνων και αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων, τούς δημιουργούνται εύλογα ορισμένες απορίες σχετικά με τη γέννηση των παιδιών και πώς αυτά δημιουργούνται. Θέλουν να μάθουν όλες τις λεπτομέρειες γύρω από την δημιουργία του ανθρώπινου σώματος και κυρίως γύρω από θέματα για τα οποία πολλές φορές οι γονείς αποφεύγουν να τους μιλήσουν. Να θυμάστε πως αν τα παιδιά είναι ώριμα να ρωτήσουν, τότε είναι και ώριμα να ακούσουν την απάντηση, διατυπωμένη φυσικά με τρόπο που διαφοροποιείται σε κάθε ηλικία και γίνεται κατανοητός από το νοητικό και αντιληπτικό επίπεδο των παιδιών.
Πριν πολλά χρόνια τα θέματα σεξουαλικής φύσεως αποτελούσαν ταμπού και οι σχετικές συζητήσεις στο οικογενειακό και στο κοινωνικό πλαίσιο θεωρούνταν απαγορευμένες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι νέοι μεγαλώνοντας να φοβούνται ή και να αποφεύγουν να σχετίζονται με το άλλο φύλο λόγω άγνοιας. Στις σχέσεις που δημιουργούνταν, δεν μπορούσαν στα αρχικά στάδια να συζητηθούν ελεύθερα αυτά τα θέματα ούτε να εκφραστούν ανοιχτά οι σκέψεις και τα συναισθήματα των δύο συντρόφων, κατάσταση που οδηγούσε συχνά στην έλλειψη εμπιστοσύνης και στην ύπαρξη προβλημάτων ανάμεσα στο ζευγάρι.
Σήμερα, τα πράγματα έχουν διαφοροποιηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και οι γονείς μιλούν ανοιχτά στα παιδιά τους για το σεξ και ό,τι αυτό περικλείει. Φυσικά υπάρχουν και πολλές εξαιρέσεις, αφού πολλές είναι ακόμη οι οικογένειες που αποφεύγουν να θίξουν αυτά τα θέματα και όταν εμφανίζονται στο προσκήνιο, τα αγνοούν ή τα αντιμετωπίζουν με συντηρητικό τρόπο.
Ως γονείς καλείστε να διερευνήσετε τις δικές σας αντιλήψεις γύρω από τα σεξουαλικά θέματα και, έπειτα, θα είστε έτοιμοι να απαντήσετε με τον ανάλογο τρόπο σε μια ενδεχόμενη σχετική ερώτηση. Έτσι λοιπόν, όταν το παιδάκι σας έρθει και σάς ρωτήσει πώς γίνονται τα παιδιά, από πού βγαίνουν ή πώς δημιουργούνται πείτε του την αλήθεια! Χρησιμοποιήστε λεξιλόγιο που είναι κατάλληλο για την ηλικία του προκειμένου να γίνει όσο το δυνατόν πιο κατανοητό και να μη δημιουργηθούν παρεξηγήσεις ή διαστρεβλώσεις. Τα πάντα εξαρτώνται από τις λέξεις που θα χρησιμοποιήσει κανείς. Είναι σημαντικό να αποκαλείτε τα σεξουαλικά όργανα με το όνομά τους.
Για μικρότερη ηλικία, τα παιδιά αρκούνται στην εξήγηση: «Ο μπαμπάς και η μαμά αγαπιούνται πολύ και αγκαλιάζονται σφιχτά και κάνουν ένα παιδάκι.»
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν είναι απαραίτητο να γίνεται πάντα με ερωτήσεις – απαντήσεις. Μπορεί να ξεκινήσει από πολύ μικρή ηλικία εξοικειώνοντας το παιδί με το γυμνό σώμα, υπονοώντας, έτσι, ότι η γύμνια δεν είναι ντροπή. Έτσι, μπορείτε να κάνετε μπάνιο μαζί και κυρίως να μην ντρέπεστε να εμφανίζεστε γυμνοί μπροστά στο παιδί. Αυτό κατ’ επέκταση θα το βοηθήσει να αγαπήσει το δικό του σώμα και να μην ντρέπεται γι’ αυτό. Φυσικά θα πρέπει να το βοηθήσετε να αντιληφθεί σε ποια πλαίσια μπορεί να γίνεται αυτό και σε ποια όχι ∙ να καταλάβει, δηλαδή, ότι οι γονείς μπορούν να δουν το παιδί γυμνό, το παιδί μπορεί να δει γυμνούς τους γονείς, αλλά ο κύριος Δ. που μένει δίπλα δεν μπορεί να δει γυμνή τη μαμά.
Δεν υπάρχουν ιδανικές συνταγές για το πώς «πρέπει» να μιλήσετε στο παιδί σας γι’ αυτά τα ζητήματα. Το παιδί πρέπει να καταλάβει πως πίσω από την απάντηση που λαμβάνει, δεν κρύβεται κάτι που διάβασε ο γονιός σε κάποιο βιβλίο, αλλά βρίσκεται ο ίδιος ο άνθρωπος, η μαμά ή ο μπαμπάς με τις δικές του ιδέες και με την δική του προσωπική αντίληψη για τη ζωή. Ένας καλός τρόπος να ξεκινήσετε είναι με το να διηγηθείτε τον τρόπο που γνωριστήκατε, πώς αγαπήσατε ο ένας τον άλλο και πώς αισθανθήκατε την ανάγκη να ζήσετε για πάντα ο ένας κοντά στον άλλο.
Για παιδιά άνω των 5 ετών μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το παρακάτω βιβλίο:
Ο Περ, η Ίντα και το Μικρούτσικο
Βιβλιογραφία:
Όσβαλτ Κόλλε, Γνώρισε το παιδί σου: Το παιδί σας, αυτό το άγνωστο πλάσμα, Εκδόσεις Αδελφών Γ. Βλάσση